"Ze zeiden tegen me: praat er nou over en schaam je niet. Maar je schaamt je natuurlijk wél. Want je voelt je een dommerik dat je erin gevlogen bent. Maar ik ben toch gaan praten en heb veel begrip en medeleven uit mijn omgeving gekregen. Toen dacht ik: ik ga ook meewerken met ABN AMRO om ervoor te zorgen dat mensen weten wat voor geraffineerde trucs oplichters gebruiken."
Marjanne is 81 jaar en woont in het gezellige Middelburg. Haar dagelijkse bankzaken wil ze zo lang mogelijk zelf blijven regelen. Op 1 juli wordt Marjanne gebeld door iemand die zich voorstelt als medewerker van een technisch bureau dat vaak samenwerkt met ABN AMRO. Hij zegt dat er een virus op haar computer zit. Marjanne is slachtoffer van bankhelpdeskfraude.
’s Morgens rond half 11 wordt Marjanne op haar vaste telefoonlijn gebeld door een man. "Goedemorgen mevrouw, we moeten u waarschuwen dat er een virus op uw computer zit waarmee oplichters uw bankrekening kunnen plunderen." Marjanne vraagt: wie bent u dan, ik heb wel meer van die telefoontjes gehad. De man vertelt dat hij van een technisch bureau is dat vaak samenwerkt met ABN AMRO. Hij is heel keurig en vriendelijk, maar dringt er wel op aan dat Marjanne nu moet meewerken. En vervolgt: "U mag uw computer de eerste uren echt niet gebruiken, want dan kunnen ze toeslaan. We moeten eerst het virus verwijderen. En daar gaan we u natuurlijk bij helpen." Zo overtuigt hij Marjanne ervan dat ze hem kan vertrouwen. "Toen zei hij: we moeten wel uw pincodes weten. En dat deed hij heel geraffineerd. Die gaan we nu heel voorzichtig opnemen. U hoort een piep en daarna spreekt u uw codes in en we eindigen weer met een piep. Dan weet ik dat het veilig gebeurt.” Dit geeft Marjanne het gevoel dat het wel goed zit en dat ze het kan vertrouwen.
De man aan de telefoon zegt: er komt straks iemand bij u langs om uw betaalpasjes op te halen. Marjanne geeft aan dat ze haar pasjes nodig heeft om boodschappen te betalen. Maar als de man zegt dat ze echt vervangen moeten worden en haar verzekert dat ze uiterlijk maandag nieuwe pasjes in huis heeft, stemt ze toe. Rond 1 uur staat er een keurige jongeman op de stoep. Hij geeft haar, zoals afgesproken, een code zodat ze zeker weet dat dit de collega van de man aan de telefoon is. Ze overhandigt haar betaalpasjes en de jongeman zegt dat hij later die middag terugkomt om het virus van haar iPad te verwijderen. Ondertussen houdt de andere man Marjanne nog steeds aan de praat via de telefoon.
Inmiddels is het half 4 als dezelfde jongeman voor de tweede keer bij Marjanne binnenstapt. Hij neemt plaats in een stoel en vraagt of ze wil inloggen in Internet Bankieren. Marjanne vertelt: "Hij keek keurig de andere kant op toen ik mijn pincode intoetste." Op dat moment vangt ze een flard van het telefoongesprek van de jongeman op en hoort ze iemand aan de andere kant van de lijn zeggen: dat slot moet eraf." Ze kijkt op haar bankrekening en ziet dat er al 2 bedragen opgenomen zijn. "Ik zei: maar dat klopt niet, we gaan hier onmiddellijk mee stoppen! En de jongen was ook zo weer de deur uit."
Marjanne is op dat moment helemaal verstijfd. Het moet eerst goed tot haar doordringen, voordat ze zich realiseert dat ze is opgelicht. "Mijn hart klopte in m’n keel. Het was echt afschuwelijk. Maar toen ik weer een beetje mezelf werd, dacht ik: wacht eens even. Er staat nog meer geld op mijn betaalrekeningen. Dat moet ik overboeken naar mijn spaarrekening waar ik vorige week een slot op heb gezet.”
Dat de emotionele impact van oplichting heel groot is, blijkt wel uit het verhaal van Marjanne. Ze heeft een tijdje gedacht dat ze haar in de gaten hielden. Daardoor durfde ze de straat niet meer op. Het gaat nu weer beter met haar, maar Marjanne zegt: wantrouwig blijf ik.
Oplichters doen zich voor als medewerker van (de helpdesk van) de bank. Ze bellen u, omdat er zogenaamd iets vreemds aan de hand is met uw rekening. Ze vragen u direct actie te ondernemen om het probleem op te lossen en geven aan dat ze u daarbij gaan helpen. Vertrouwt u het niet? Hang op en bel uw bank.
Onthoud dat wij u nooit vragen om:
Tip: met het Spaargeldslot bouwt u extra bescherming in voor uzelf en uw spaargeld.
Dit is Oman, 43 jaar. Hij zit midden in een verbouwing als hij een valse sms ontvangt en slachtoffer wordt van smishing. Oman vertelt: "Ik heb echt weleens gedacht: hoe stom kun je zijn, als je verhalen van anderen hoort dat ze zijn opgelicht. En dan overkomt het jezelf. Ik dacht écht dat het een sms van de bank was."
Dit is Heidi, 41 jaar. Ze kocht concertkaarten op Marktplaats en werd slachtoffer van internetfraude. Heidi vertelt: "Het was bijna te mooi om waar te zijn. Het concert was helemaal uitverkocht, dus ik heb meteen een berichtje gestuurd. Ik vertrouwde het op het moment dat zij haar telefoonnummer gaf en ik haar kon bellen. Zo ben ik in de val gelokt."
Dit zijn Els (73) en Joop (75). Ze zijn telefonisch opgelicht door iemand die zich voorstelt als medewerker van ABN AMRO. Els vertelt: "We kregen een telefoontje dat ons geld terecht was. Maar we moesten wel nú meewerken om het terug te krijgen. Ik had geen idee, dus ik heb weer precies gedaan wat die man zei."
Dit is Marianne, 68 jaar. Ze kreeg een WhatsApp-bericht van zogenaamd haar jongste zoon en werd slachtoffer van social-mediafraude. Marianne vertelt: "Ik heb me laten overdonderen door een emotie en m’n moedergevoelens. Toch moet ik hier een les uit leren. En dat kan alleen als ik met anderen praat over wat er is gebeurd en mijn ervaringen deel."
