Pensioen en scheiding: al uw vragen beantwoord

Scheiden heeft gevolgen voor uw pensioen en dat van uw partner. U heeft bij een scheiding mogelijk recht op een deel van het pensioen van uw ex-partner, en andersom. Het maakt niet uit of u nog met pensioen gaat of al met pensioen bent. Lees hier wat u moet regelen voor uw pensioen bij een scheiding.

De regels voor pensioen bij een scheiding

U en uw ex-partner hebben tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap samen pensioen opgebouwd. Volgens de wet heeft u daarom recht op de helft van het pensioen van uw ex-partner. U mag het samen ook anders verdelen en die afspraken vastleggen in een zogenaamd scheidingsconvenant.

Heeft u recht op pensioen van uw ex-partner?

U heeft recht op een deel van het pensioen van uw ex-partner als:

Uw ex-partner in loondienst heeft gewerkt en via zijn of haar werkgever pensioen heeft opgebouwd.
U bent getrouwd of geregistreerd partner van elkaar geweest. Of u woonde samen met een samenlevingscontract én uw partner heeft u aangemeld bij zijn of haar pensioenuitvoerder (dit kan een pensioenfonds of pensioenverzekeraar zijn).
In de huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden geen afwijkende afspraken hebt gemaakt over de verdeling (bijvoorbeeld om elkaars opgebouwde ouderdomspensioen niet te verdelen).

Let op: hetzelfde geldt uiteraard ook andersom: uw ex-partner heeft recht op een deel van uw pensioen (onder bovengenoemde voorwaarden).

Geef uw scheiding binnen 2 jaar door aan uw pensioenuitvoerder

Het is belangrijk om 2 dingen zo snel mogelijk, maar in ieder geval binnen 2 jaar na de scheiding te regelen:

Bepaal eerst samen met uw ex-partner of u elkaars opgebouwde ouderdomspensioen wil verdelen of splitsen (conversie).
Vul dan het formulier ‘ Mededelingsformulier in verband met de verdeling van ouderdomspensioen bij scheiding ’ in. Hiermee geeft u aan uw pensioenuitvoerder door dat u bent gescheiden of dat u uw geregistreerd partnerschap hebt beëindigd. Geef in het document ook aan of u wilt dat het ouderdomspensioen wordt verdeeld of gesplitst (conversie).

Het is belangrijk dat u dit formulier binnen 2 jaar na het moment van scheiden verstuurt naar de pensioenuitvoerder(s). Doet u dat niet? Dan moet uw ex-partner zelf een deel van het pensioen naar u overmaken als hij of zij met pensioen gaat of andersom. Dat zou vervelend kunnen zijn na een scheiding.

Verdeling pensioen na scheiding

Maakt u geen afspraken, dan heeft u beiden wettelijk recht op de helft van elkaars ouderdomspensioen dat is opgebouwd tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap.
U kunt ook een andere verdeling afspreken tijdens de scheiding. Geef dit dan door aan de pensioenuitvoerder(s), zodat die de afspraken kan vastleggen. Let op: dit kunnen eventueel meerdere pensioenuitvoerders zijn.
U kunt het ouderdomspensioen ook splitsen in plaats van verdelen. Dit noemt men ook wel conversie. Door te splitsen krijgt u een eigen pensioenpotje ter waarde van het deel dat uw ex-partner heeft afgestaan. U bent dan niet langer afhankelijk van uw partner. U ontvangt uw deel zodra u zelf pensioengerechtigd bent. U krijgt dan geen partnerpensioen of alimentatie als uw ex-partner overlijdt.
U kunt er ook voor kiezen om het ouderdomspensioen niet te verdelen. Dit moet schriftelijk worden vastgelegd. Maar u kunt dan later geen aanspraak meer maken op een deel van het ouderdomspensioen van uw ex-partner.

Veelgestelde vragen

Wat gebeurt er als ik de scheiding niet op tijd doorgeef?

Geeft u niets door aan de pensioenuitvoerder? Of wacht u meer dan 2 jaar? De Wet verevening pensioenrechten bij scheiding blijft dan van toepassing. De pensioenuitvoerder betaalt dan het volledige ouderdomspensioen uit aan de ex-partner die het pensioen heeft opgebouwd. Die ex-partner moet dan zelf volgens de gemaakte afspraken een deel van het ouderdomspensioen doorstorten naar de ex-partner die het pensioen niet opbouwde. In de praktijk kan dat problemen opleveren. Bijvoorbeeld als de ex-partner in het buitenland woont.

Wat is het verschil tussen verdelen en splitsen?

U kunt het werknemerspensioen van uzelf en van uw partner verdelen of splitsen (conversie).

Verdelen:
Bij verdelen betaalt de pensioenuitvoerder van uw ex-partner uw deel van het pensioen aan u uit als uw ex-partner met pensioen gaat. En uw pensioenuitvoerder betaalt uw ex-partner zijn of haar deel van uw pensioen zodra u zelf met pensioen gaat. Ook is er in dit geval mogelijk sprake van bijzonder nabestaandenpensioen. Dit is een nabestaandenpensioen dat start met uitkeren als de persoon aan wie het pensioen oorspronkelijk toebehoorde komt te overlijden.

Splitsen (conversie):
U en uw ex-partner kunnen ervoor kiezen om het ouderdomspensioen en het bijzonder partnerpensioen waar uw ex-partner recht op heeft, los te koppelen van uw pensioen. Uw ex-partner krijgt dan een eigen, afzonderlijk recht op ouderdomspensioen. Er is dan dus geen sprake meer van een eventueel bijzonder nabestaandenpensioen.

Wat als ik trouw na mijn pensionering?

Trouwt u na uw pensioendatum, dan heeft dit geen gevolgen voor uw pensioenuitkering. Dit geldt ook bij een geregistreerd partnerschap.

Was u vóór uw pensioendatum al getrouwd of geregistreerd partner, dan heeft uw partner volgens de wet recht op de helft van het ouderdomspensioen dat tot de scheiding is opgebouwd. Dit heet verevening van pensioen. U mag hier samen ook andere afspraken over maken.

Wat is het verschil tussen risicobasis en opbouwbasis?

Nabestaandenpensioen op risicobasis:
Bij een nabestaandenpensioen op risicobasis zijn uw nabestaanden verzekerd van een nabestaandenpensioen zolang u bij de betreffende werkgever meedoet met de pensioenregeling. De verzekering stopt direct als u niet meer deelneemt aan de pensioenregeling.

Nabestaandenpensioen op opbouwbasis:
Dit nabestaandenpensioen blijft bestaan, ook als u niet meer meedoet met de regeling. Uw nabestaanden ontvangen in dit geval wel een pensioen als u overlijdt terwijl u niet meer meedoet met de regeling.

Wat is het bijzonder nabestaandenpensioen?

Als u gescheiden bent en uw ex-partner komt te overlijden, dan heeft u nog steeds recht op (een deel van) zijn of haar nabestaandenpensioen. Na een scheiding wordt dit pensioen een bijzonder nabestaandenpensioen genoemd (ook wel bijzonder partnerpensioen). Dat betekent ook dat een eventuele nieuwe partner van uw ex-partner een lager pensioen krijgt. Uw ex-partner heeft mogelijk ook recht op een uitkering van uw pensioenuitvoerder als u komt te overlijden.

Bovenstaande geldt alleen als het nabestaandenpensioen van uw ex-partner op opbouwbasis was. Bij een nabestaandenpensioen op risicobasis heeft u geen recht op een bijzonder nabestaandenpensioen.

In het echtscheidingsconvenant kunt u andere afspraken maken over het nabestaandenpensioen. Zo kunt u besluiten om na de scheiding afstand te doen van het nabestaandenpensioen. Deze beslissing moet u zelf nemen, dit mag uw ex-partner niet alleen beslissen.

Andere pensioenregelingen

De Wet verevening pensioen bij scheiding geldt niet voor lijfrentes en andere verzekeringsproducten, bijvoorbeeld de ABN AMRO Pensioenaanvulling. U moet de opgebouwde waarde wel verdelen, maar volgens andere regels. Door belastingregels kan het ingewikkeld zijn hoe de verdeling precies moet plaatsvinden. Daarom kan het verstandig zijn om de hulp in te schakelen van een adviseur.