De markten werden afgelopen dinsdag verrast door de Amerikaanse consumentenprijsindex: de inflatie was sterker gedaald dan voorzien. Dat zorgde ervoor dat nu wordt verwacht dat de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) zich minder stevig zal gaan opstellen.
In de markt wordt nu uitgegaan van een verlaging van de rente ergens medio 2024 in plaats van een verdere renteverhoging in de nabije toekomst. Een lagere rente is gunstig voor de aandelenmarkten: de feitelijke (verdisconteerde) waarde van dividenduitkeringen is hoger en obligaties zijn minder interessant door de lagere rente.
Bepaalde delen van de markt profiteerden van deze onverwachte inflatiedaling. Zo schoten de aandelenkoersen van regionale Amerikaanse banken die dag met circa 6% omhoog. Small caps in de VS stegen na de publicatie met circa 4%. Tot nu toe dit jaar waren small caps aanzienlijk achtergebleven bij de grotere beursfondsen. De MSCI World ligt dit jaar bijna 14% hoger. Voor de MSCI World Small Cap Index is die toename nog geen 3%.
Alle sectorindices van de MSCI World gingen de afgelopen week omhoog; bij basismaterialen, luxe goederen & diensten en industrie was de stijging het sterkst. Gezondheidszorg, energie en communicatieservices liepen daar nog een beetje bij achter. Op woensdag werd de Amerikaanse index voor producentenprijzen (PPI) gepubliceerd. Er was sprake van een onverwachte daling. Dat voedt het marktvertrouwen dat de inflatiedruk afneemt.
We naderen het einde van het resultatenseizoen voor het derde kwartaal. Ruim 90% van de bedrijven heeft inmiddels de resultaten gepubliceerd. In Europa werden meer tegenvallende dan meevallende omzetcijfers opgetekend, terwijl de winstcijfers daarentegen meer positief dan negatief waren. In de VS waren zowel de omzet- als de winstcijfers vaker positief dan negatief.
De Chinese techreus Tencent heeft de afgelopen week de resultaten bekendgemaakt. Voor de belangrijkste bedrijfsonderdelen viel de winst mee. De fintech-activiteiten sprongen positief in het oog, terwijl de resultaten voor gaming zwakker waren. Palo Alto, het Amerikaanse cyberveiligheidsconcern, kwam voor het afgelopen kwartaal met beter dan verwachte resultaten voor de dag, maar stelde de winstverwachting voor het hele jaar naar beneden bij. Voor klanten is het lastiger om financiering rond te krijgen. Het aandeel kelderde nabeurs. Ook IT-bedrijf Cisco verlaagde de prognose voor het hele jaar, wat eveneens op een daling nabeurs uitliep.
De obligatierente is de eerste weken van november sterk gedaald en lijkt in oktober de top te hebben bereikt, in lijn met de beleidsrente van centrale banken. De vooruitzichten voor obligaties laten zich voor 2024 als goed aanzien, al moet de obligatiebelegger wel goed naar specifieke risico’s kijken.
Het niveau van het renterisico (de duratie) is uitermate belangrijk. Hoe langer de looptijd, hoe gevoeliger een obligatie is voor rentebewegingen en hoe sterker de obligatiekoers stijgt naarmate de rente daalt (en vice versa). Posities met een lange duratie doen het daarom goed in een recessie en zorgen voor druk op centrale banken om de rente snel verlagen.
Veel beleggers negeren liever de koersvolatiliteit van obligaties en leggen de nadruk op de rente en het langetermijnrendement, waarbij ze kiezen voor een buy-and-hold benadering (van aankopen en in portefeuille houden). Vanuit dat perspectief houdt langerlopend papier de huidige hoge rente langer vast, terwijl de opbrengst van de herinvestering van korterlopende obligaties duidelijk lager kan worden.
Ook het niveau van het kredietrisico is enorm belangrijk: de risicopremie op sommige obligaties kan oplopen tot wel 5% of nog hoger. Die risicopremie verdwijnt echter volledig bij wanbetaling of neerwaartse bijstelling. Dat maakt dit papier kwetsbaar in tijden van recessie.
We zijn de tweede jaarhelft positiever geworden over obligaties. De nadruk lag daarbij met name op meer duratierisico via langlopend veilig overheidspapier. We stonden niet te popelen om kredietrisico aan de obligatieportefeuille toe te voegen, mede omdat we uitgingen van een sterke economische vertraging, of zelfs een recessie.
Langzamerhand verbeteren de vooruitzichten echter. Met name in de VS vertoont de economie nog altijd opvallende veerkracht, terwijl de daling van inflatie volop doorzet. Dat bleek maar weer uit de inflatiecijfers van de afgelopen week.
De verwachting blijft dat de Amerikaanse Federal Reserve (de Fed) de eerste helft van 2024 de rente verlaagt, maar wel een paar maanden later dan we eerder dachten. De oorzaak ligt hem meer in de inflatie die zich alweer richting het streefdoel beweegt dan dat er sprake is van een sterke economische vertraging. Dat maakt de vooruitzichten van een lagere obligatierente op Amerikaans staatspapier (Treasuries) minder interessant, maar verlaagt ook het risico op sterk hogere risicopremies voor obligaties met kredietrisico.
De belegger doet er goed aan de verdere economische ontwikkelingen in de gaten te houden. In het bijzonder de arbeidsmarktcijfers in de eerste week van december en de inflatiecijfers in de tweede week; beide kort voor de laatste beleidsvergadering van 2023 van de Fed en de Europese Centrale Bank. Een evenwichtiger mix tussen duratierisico enerzijds en kredietrisico anderzijds kan begin 2024 geboden zijn bij de (aankoop)keuze voor de beste obligaties in 2024.
De maand november is de beurzen tot nu toe gunstig gezind. De AEX is sinds begin van de maand al met ruim 5% opgelopen. Ook deze week zien we iets hogere koersen. Vooral de meevallende inflatiecijfers uit de VS zorgden in de eerste helft van deze week voor een verdere stijging van de aandelenbeurzen.
De kans dat de Fed – de Amerikaanse centrale bank – de rente nog een keer zal verhogen, is door deze cijfers afgenomen. Aan het einde van de week waren het echter onder andere de zwaargewichten Shell en Unilever die een verdere stijging tegenhielden.
Zet de ingezette stijging verder door en krijgen we nog een heuse eindejaarsrally? Dat is een vraag die we elk jaar stellen richting het einde van het jaar. En misschien wel terecht, want de maanden november en december zijn over het algemeen positieve beursmaanden.
Bekijken we het door een positieve bril dan zijn de ingrediënten aanwezig. Zoals gezegd, is de inflatie verder gedaald en is de kans op verdere renteverhogingen afgenomen. Ook weten we dat aandelenmarkten altijd vooruit lopen op de economische cyclus en vóór het einde van deze cyclus al kunnen stijgen. De afzwakkende economische groei wordt al enige tijd verwacht en inmiddels wordt ook de verzwakking van de consument meer zichtbaar. Aandelenmarkten kunnen geneigd zijn hier overheen te kijken en alvast op te lopen naar hogere niveaus.
Toch zijn er nog voldoende ontwikkelingen die een verdere aandelenstijging kunnen tegenhouden. Geopolitieke spanningen kunnen een negatief effect hebben op de beurzen. Zoals bijvoorbeeld de oorlogen tussen Rusland en Oekraïne en Israël en Hamas, maar ook de verstandhouding tussen China en de VS. Ook is de vraag hoe de arbeidsmarkt zich ontwikkelt, en vooral de consumentenbestedingen. Met de feestdagen in aantocht kan daarover de komende periode al meer duidelijkheid ontstaan. In de VS zullen alle ogen volgende week gericht zijn op Black Friday (24 november) en Cyber Monday (27 november). In Nederland gaat de aandacht ondertussen uit naar Sinterklaas, die dit weekend arriveert.
Uiteraard heeft het cijferseizoen ook impact op de beursontwikkeling. Deze week kwamen veel Nederlandse bedrijven met cijfers of hielden een beleggersdag. Zo liet verzekeraar Aegon zien dat het zonder het verkochte Nederlandse gedeelte sterke resultaten wist te realiseren. De verwachtingen werden naar boven bijgesteld en beleggers waardeerden dit met een koersstijging.
Ook Alfen, producent van hoog- en laagspanningsapparaten waaronder laadpalen, presenteerde beter dan verwachte cijfers en ziet de vraag naar laadpalen in 2024 weer toenemen. De koers steeg maar liefst 27% na aankondiging van de cijfers.
Bodemonderzoeker Fugro hield deze week een beleggersdag en gaf een update over de strategie, waarbij nieuwe doelstellingen werden gepresenteerd. Deze vielen goed in de smaak bij beleggers, aangezien zowel de omzet- als margedoelstelling boven de verwachting lagen.
Kabel- en technologieconcern TKH Group kwam met enigszins gemengde resultaten. De omzet was beter dan verwacht, maar de winstmarge viel enigszins tegen. Ook de verwachting voor geheel 2023 ligt nu aan de onderkant van de eerder afgegeven bandbreedte. De koers reageerde uiteindelijk licht positief, waarschijnlijk doordat TKH zich nog meer gaat richten op zijn kernactiviteiten en het onderdelen wil afstoten die daar niet toe behoren. De opbrengst van de verkopen zou dan (deels) kunnen worden aangewend voor de inkoop van eigen aandelen.
